Hoe werkt jouw ademcomputer?

Ons ademhalingscentrum is een geniale computer die op elk moment voor de meest optimale ademhaling zorgt, zelfs als we aan het hyperventileren zijn. Hoe zit dat precies?

Wauw, waar moeten we beginnen als we die prachtige computer die onze ademhaling aanstuurt gaan beschrijven? Nog niet eens zo lang gelden zijn er nieuwe neuronencentra gevonden die elk hun functie hebben als het om de ademhaling gaat. Een bepaald centrum komt in actie in heftige situaties. Een ander centrum doet meer het reguliere werk.

Ademhalen doen we omdat het ademhalingscentrum een impuls aan het middenrif geeft om samen te trekken. Daardoor trekt het aan de longen. Als de long wat langer wordt komt er onderdruk in de lichtpijp en wordt er lucht naar binnen gezogen. Dat is eigenlijk het enige wat het ademhalingscentrum moet doen, op tijd een inademimpuls geven. Maar de uitademing dan? Nou die gaat vanzelf. Want als je inademt zwellen je longen op en daardoor zet je borstkas uit. Die gaat daardoor niet stuk, zou ook vervelend zijn, en dat komt omdat de ribben met een soort elastiek met elkaar verbonden zijn, zodat ze naar buiten kunnen bewegen als de longen uitzetten. Maar als het ademhalingscentrum dan stopt met het inademingssignaal, stopt het uitzetten en veert automatisch de op sopanning staande borst weer in haar oorsponkelijke positie terug. Spieren gebruiken om de uitademing tot stand te brengen zijn er daarom ook niet. Ja, we kunnen wel gek doen door de buik aan te spannen en lucht uit de longen weg te drukken, maar dat is wat anders. Je kunt een auto ook met de hand een stukje verder duwen, maar dat is niet hoe de auto zelf werkt.

Nu is de vraag hoe berekent jouw ademcomputer de optimale ademhaling. Want we kunnen ervan uitgaan dat het lichaam onder alle omstandigheden op zoek is naar de beste balans. Als we gaan sporten gaan we meer energie verbruiken en daardoor meer koolzuur produceren die in ons bloed terecht komt. Dat gebeurt ook als we ons misdragen zoals bij het innemen van extravagante hoeveelheden voeding of drank. Ook dan moet het lichaam hard werken, maar nu is de energie nodig om al die ingenomen balast te verwerken en een plekje te geven. De cellen in je organen moeten in dit soort situaties veel energie opwekken en daarbij komt meer dan normaal veel koolzuur vrij. Die extra koolzuur komt in het bloed. Je ademhalingscentrum heeft speciale voelsprieten in de bloedvaten om de koolzuur hoeveelheid te meten en merkt meteen dat er meer dan normaal koolzuur in het bloed zit. Dan geeft het extra veel signalen aan het middenrif om samen te trekken zodat in de uitademinen die daardoor ontstaan de koolzuur uit het lichaam weg worden geventileerd en het koolzuurniveau konstant blijft. Je gaat dan dus vaker of misschien wel dieper ademen. Want je ademhalingscentrum kan de sterkte van de samentrekken van het middenrif groter maken waaardoor je dieper gaat ademen, het zogenaamde teugvolume. Het ademhalingscentrum kan ook de frequentie veranderen zodat je vaker of minder vaak gaat ademen. Die combinatie van frequentie en het teugvolume vormen samen je ademvolume, oftewel het aantal liters dat je per minuut ademt.

Maar we hebben het steeds over koolzuur, hoe zit het dan met zuurstof, wordt dat niet gemeten en in de gaten gehouden door onze ademcomputer? Jawel, het wordt gemeten en ook wel in de gaten gehouden, maar in feite is het niet heel interessant voor je lichaam hoeveel je ademt, want of je nu vaker of minder vaak ademt, meer of minder liters lucht verolaatst, de hoeveelheid zuurstof in je bloed is praktisch altijd hetzelfde en zelfs de maximaal mogelijke hoeveelheid. Schitterend dat je lichaam dat voor elkaar heeft, daar hoeven we ons ini elk geval geen zorgen over te maken. Nou ja…in de nacht kan er wel iets aan de hand zijn met de zuurstof waar de ademcomnputer wel in actie komt vanwege de zuurstof en dat is tijdens slaapapneus. Veel meer mensen hebben daar last van dan ze zelf weten. Wat er gebeurt er tijdens zo’m ademstop? Als je lang genoeg stopt met ademen gaat het zuurstofpercentage dat normaal zo rond de 98% ligt, steeds meer zakken. Intussen loopt de koolzuurhoeveelheid in het bloed op omdat je dat niet meer uitademt en daarom wordt er een ademinpuls aan het middenrif gegeven. Maar doordat de luchtpijp tijdens een apnau geen lucht doorlaat blijft het bij een ademimpuls en komt er geen lucht naar binnen. Er komt dan ook geen zuurstof binnen en dat is uiteindelijk wel de bedoeling. Maar je lichaam geeft geen ademinpuls als er zuurstofgebrek is. Wat er wel gebeurt is dit: als de zuurstof meer dan 5% is gezakt geeft het ademhalingscentrum signalen aan het hornoonsysteen waardoor adrneklineachtige hormonen in de bloedbaan komen. Je wordt daardoor onrustig, gaat misschien iets bewegen en de ademhaling komt weer even op gang. Een paar kleine ademteugen zijn al voldoende om de zuurstofvoorraad van het bloed weer aan te vullen en soms komt er dan gewoon weer een volgende ademstilstand. Het probleem bij apneus is niet zozeer een gebrek aan zuurstof, meer wel dat je door de onrust te weinig diepe slaap krijgt en je hart het steeds moeilijker krijgt om je systeem op orde te houden. In plaats van dan naar een slaapaparaat te grijpen die de lucht geforceert door de luchtwegen drukt, kan je ook denken aan het resetten van het ademhalihgscentrum naar een veel kleiner ademvolume. Er wordt dan tijdens het ademen niet meer zo hard aan de luchtpijp getrokken en veel apneus verdwijnen daardoor.

Wat je hiervan kan eren is dat als je onder water zwemt de ademimpuls die je voelt dus niet is omdat je lichaam een zuurstofgebrek signaleert, maar omdat door het niet ademen de koolzuurwaarde boven de ingestelde waarde is gekomen en je lchaam dat kwijt wil. In feite kun je dan nog veel verder onder water zwenmmen, want er is nog voldoende zuurstof in je systeem. Dat is overigens niet het geval als je van te voren heel veel hebt geademt terwijlk je niet beweegt, iets wat bij sommige ademgymnastiekoefeningen gebeurt. De koolzuur in je bloed daalt dan rap en je neemt daardoor weinig zuurstof op. Als je daarna ook nog eens lang onder water zou zwemmen en een extra zuurstofgebrek opbouwt omdat je niet ademt kan dat zelfs fataal zijn. Wat er dan gebeurt heet een Sjalow water Blackout en het is helaas teveel mensen overkomen die dit deden zonder goed te weten wat ze precies deden en het niet meer na kunnen vertellen. Ons lichaam is niet gebouwt op het gek doen met de ademhalihg zoals bij een zware koolzuurlozing zonder te bewegen. Bewegen tijdens zwaar ademen zou nog iets goed maken van het koolzuurverlies omdat je tijdens het bewegen door suikerverbranding koolzuur aanmaakt.

Afgezien van deze extreme uitwassen die we ons lichaam kunnen aandoen is de ademhaling altijd op haar best. Nou dat kan toch niet? Bij een acute hyperventialtie of astma-aanval is de ademhaling toch niet goed? Het is maar hoe je het bekijkt. De astma aanval waarbij de luchtwegen verkrampen wordt meestal vooraf gegaan door een periode van veel ademen, bijvoorbeeld de slappe lach, of door veel inspanning. Je zou kunnen zeggen dat je lichaam met de verkramping van de luchtwegen het koolzuurverlies probeert te beperken en je te laten stoppen met het vele ademen. Want zonder die koolzuur krijgt het lichaam zoals we zagen zuurstofgebrek.

Dit is in het kort hoe het ademhalingscentrum haar werk doet. Ik zeg dan so far So good. Maar ons lichaam schrikt zich kapot van hoe we de laatste decennia leven. Het is alsof je een prachtige ferrari almaar door een modderige de sloot laat rijden.  Want wat is er aan de hand sinds het eind van de vorige eeuw. De hoevellheid dagelijkse stress is zodanig toegenomen dat het lichaam haar grenzen heeft bereikt en het niet meer aankan. We doen wel net alsof ons leven vandaag de dag modern en heel vooruitstrevend is, onderrtussen kampen steeds meer mensen met forse gezondheidsproblemen en raakt bij steeds meer mensen zelfs het zenuwstelsel ontregelt.

En wat gebeurt er daardoor met de ademhaling? Aanhoudende stress verzwaard de ademhaling zodanig dat er een langere periode lang veel koolzuur uit het bloed wordt weggeademt. En dat is niet fijn, want het bloed mag niet minder zuur worden, Je lichaam gaat nu noodmateregelen nemen. En dit houd in dat het ademhalingscentrum zih instelt op deze lagere koolzuurhoeveelheid, terwijl het lichaam nu melkzuur gaat aanvoeren in het bloed om het bloed zuur genoeg te houden. Dit melkzuur komt uit de cellen die door gebrek aan zuurstof energie uit suikers onttrekken door door melkzuurverbranding. Op zich lijkt dat een oplossing voor het energieprobleem, behalve dan dat melkzuurverbranding 18 keer minder efficient is dan verbranding van suikers met zuurstof.

En daarmee is overduidelijk dat we maar één ding kunnen doen en dat is de aanhoudende stress doorbreken en zorgen dat we mentaal en fysiek leren ontspannen en daarbij moet de verstoorde ademhaling weer gereset woren naar een normaal laag ademvolume. Dat is wat ons te doen staat.

Nou, we hebben een boekje over die prachtige ademcomputer die al je hele leven dag en nacht voor je wertkt open gedaan. Wees dankbaar en verwonderd hoe je lijf in elkaar zit, zorg er goed voor en ga er met respect mee om! Doe als je dat nog niet gedaan had eens de ademteat op ademzijer.nl, dan kun je meten hoe je ademhalig ervoor staat.