De relatie tussen angst (zonder reden), hypochondrische gedachten en chronische hyperventilatie
Fysieke factoren die angst zonder reden en hypochondrische klachten versterken
- Koolzuurtekort (door teveel ademen) heeft een ongunstig effect op het zenuwstelsel. De ‘vuurdrempel’ van zenuwen (dus het punt waarop een zenuw gaat ‘vuren’ ofwel reageren) gaat hierdoor omlaag, het lichaam reageert dus sneller op prikkels. Dit maakt het zenuwstelsel onrustiger.
- Koolzuurtekort leidt ook tot een minder goede bloedtoevoer en een lagere afgifte van zuurstof uit het bloed aan lichaamscellen, waaronder ook de hersens.
- De verzwaarde ademhaling gaat samen met een verhoogde vecht-vlucht-reactie van het lichaam dat op zichzelf ook weer meer angst met zich meebrengt. Dit is een effectieve gemoedstoestand wanneer je een leeuw op je pad tegenkomt, maar niet voor alledaagse situaties.
- Tel bij het bovenstaande op dat door chronische hyperventilatie klachten vaak jarenlang kunnen opbouwen zonder dat de vinger op de zere plek wordt gelegd. Hooguit worden in vele testen ernstige aandoeningen uitgesloten en blijft iemand met de boodschap ‘het zit tussen je oren’ zitten…
Chronische hyperventilatie wordt niet als ernstige aandoening gezien, sterker nog, het wordt aangemerkt als ‘slechts een syndroom’, hetgeen betekent dat men het niet als ziekteveroorzaker ziet. Er is daarom ook geen behandeling voor. Wij kunnen meegaan met het feit dat het niet gaat om een simpel ‘oorzaak en gevolg-verhaal’, waar in de reguliere geneeskunde naar wordt gezocht. Ademhaling, stress en dus ook leefgewoonte hebben hier alles met elkaar te maken en wanneer dit aangepakt wordt, kunnen de klachten verdwijnen.
Het gebrek aan een goede diagnose bij de veel voorkomende klachten versterkt de angst bij vreemde lichamelijke gewaarwordingen en sensaties (‘wat gaat er nu weer gebeuren?’).
Wij weten uit ervaring dat de oplossing niet gezocht moet worden in het praten over de angsten, of nog erger, het oprakelen van het verleden. Hoewel posttraumatische stress zeker een veroorzaker kan zijn van de verzwaarde ademhaling, kan het praten daarover zonder de ademhaling te verbeteren, de stress en de ademhaling nog verder verzwaren. Vandaar dat het rustig maken van de ademhaling, zeker ook bij mensen met ademhalingsgerelateerde angstklachten (‘angst zonder reden’) prioriteit zou moeten hebben en dat dit begeleid moet worden door een ademhalingsspecialisten.
Hyponchondrisch (oh jee, wat mankeer ik nu weer)?
Voor hypochondrie mogen sinds de opname in de DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) medicijnen worden voorgeschreven. Als je weet in welke schijnbaar uitzichtloze situatie mensen met chronische hyperventilatie zich bevinden, dan is het ontstaan van moedeloosheid en een zekere schichtigheid ten aanzien van lichamelijke kwaaltjes heel begrijpelijk.
Het is zeker de moeite waard om te kijken wat er nog van deze ‘hypochondrie’ over is wanneer de ademhaling rustig is, de stressbestendigheid is verhoogd en veel klachten verminderd zijn. Bovendien geeft de Ademwijzer training mensen het gevoel weer ‘het heft in handen’ te kunnen nemen en kunnen ze hun machteloze gevoel loslaten.
