Ademhaling als medicijn

Check je ademhaling binnen één minuut!

Deze eenvoudige, maar slimme ademtest geeft een goede indicatie hoe gezond je ademhaling (het ademvolume) is. De test is ontwikkeld door de arts Prof. Dr. Konstantin Buteyko. Mocht je klachten hebben waardoor je liever geen ademtest doet (bijvoorbeeld angstklachten), dan kun je voor het vaststellen van chronische hyperventilatie ook de klachtenlijst hiernaast invullen.

Zo meet je je ademhaling:

1. Zit rechtop op een stoel en adem een minuutje rustig door je neus in en uit.

2. Knijp na een normale, rustige uitademing je neus dicht en kijk op een secondewijzer (of start een timer/stopwatch).

3. Kijk opnieuw op de secondewijzer zodra je de aandrang voelt om weer te ademen, laat dan je neus los. Let op: het is niet de bedoeling dat je zo lang mogelijk je adem inhoudt. Het gaat erom dat je, nadat je je neus hebt losgelaten, weer normaal kunt doorademen. Je kunt je ademhaling dus wel veel langer stilhouden dan deze eerste aandrang, maar dan moet je na afloop een of meer keren dieper dan normaal ademen en dat is niet de bedoeling.

Het aantal seconden dat je gemeten hebt, waarin je comfortabel je ademhaling kon stoppen, zonder na afloop diep te moeten ademen, is je controlepauze. De controlepauze zal in de praktijk per meting enkele seconden kunnen verschillen (als je meerdere metingen wilt doen, wacht dan enkele minuten alvorens een nieuwe meting te doen). Een andere meting zal doorgaans nooit meer dan 5 seconden hiervan verschillen.

Was jouw controlepauze:

Tussen de 5 en 10 seconden
Je ademt tussen de 21 en 42 liter per minuut. Je ademt voor 4 tot 8 personen. De zuurstofafgifte vanuit het bloed aan het lichaam is veel lager dan normaal, doordat je bloed minder koolzuur bevat (Bohr-effect). Volgens Buteyko kan een te groot ademvolume samengaan met serieuze gezondheidsklachten. Het goede nieuws is dat door een verbetering van je ademhaling en grotere stressbestendigheid de gezondheid sterk kan verbeteren. Zo betekent onder meer een verbetering van 42 naar 6 liter per minuut, een verhoging van de zuurstof afgifte uit het bloed aan het lichaam tot wel 30% (Bohr-effect). Daarnaast maakt meer koolzuur in het bloed ook het zenuwstelsel rustiger.

Tussen de 10 en 20 seconden
Je ademt tussen de 11 en 21 liter per minuut. Je ademt voor 2 tot 4 personen. De zuurstofafgifte vanuit het bloed aan het lichaam is lager dan normaal, doordat je bloed minder koolzuur bevat (Bohr-effect). Volgens Buteyko kan een te groot ademvolume samengaan met serieuze gezondheidsklachten. Het goede nieuws is dat door een verbetering van je ademhaling en grotere stressbestendigheid de gezondheid sterk kan verbeteren. Zo betekent onder meer een verbetering van 21 naar 6 liter per minuut een verhoging van de zuurstof afgifte uit het bloed aan het lichaam tot wel 25% (Bohr-effect). Daarnaast maakt koolzuur in het bloed ook het zenuwstelsel rustiger.

Tussen de 20 en 30 seconden
Je ademt tussen de 7 en 11 liter per minuut. Je ademt voor 1 á 2 personen. De zuurstofafgifte vanuit het bloed aan het lichaam is iets lager dan normaal, doordat je bloed minder koolzuur bevat (Bohr-effect). Volgens Buteyko kan een te groot ademvolume samengaan met serieuze gezondheidsklachten. Het goede nieuws is dat door een verbetering van je ademhaling en grotere stressbestendigheid de gezondheid kan verbeteren. Zo betekent onder meer een verbetering van 21 naar 6 liter per minuut een verhoging van de zuurstof afgifte uit het bloed aan het lichaam tot wel 10% (Bohr-effect). Daarnaast maakt koolzuur in het bloed ook het zenuwstelsel rustiger.

Tussen de 30 en 40 seconden
Je ademt tussen de 5 en 7 liter per minuut. Met deze hoeveelheid zit je rond de 6 liter per minuut die in medische handboeken (o.a. Guyton) wordt aanbevolen. Je controlepauze is redelijk goed als je dit niveau weet te handhaven of nog verder verbetert. Wel is deze gunstige uitslag van de test geen garantie voor de toekomst. Door periodes van stress kan de ademhaling altijd zwaarder worden. Preventief de training volgen en nog beter om leren gaan met dagelijkse stress is daarom een goede investering.

Wat meet deze ademtest precies? 

Deze test meet het ademvolume, ofwel hoeveel liters per minuut je ademt. Een gezond ademvolume is ongeveer 6 liter per minuut. Dat is een medische norm, die wordt genoemd in medische handboeken (o.a. Guyton). Het is niet zo dat een te groot ademvolume betekent dat je ook ziek bent. Andersom is het vaak wel zo dat ziekte gepaard gaat met een zware ademhaling.

In deze test wordt dus niet het aantal ademhalingen per minuut gemeten maar het aantal liters per minuut dat je ademt. Dit is in feite een meting hoe groot de koolzuurtolerantie in het bloed is en dat wordt gemeten door het ademhalingscentrum in de hersenen. Wanneer de koolzuurtolerantie bereikt is, geeft het ademhalingscentrum een seintje, dat je weer moet gaan ademen. Daarmee wordt duidelijk hoe groot de koolzuurtolerantie in het bloed is. Dit is belangrijk om te weten omdat dit iets zegt over de zuurstofafgifte in het lichaam. Hoe groter de koolzuurtolerantie, hoe groter de zuurstofafgifte in het lichaam namelijk.

Meestal ligt het aantal seconden dat je rustig en zonder inspanning je adem kunt stilleggen tussen de 10 en 50 seconden. Let op: het gaat er niet om hoe lang je je adem hebt kunnen inhouden, tot je niet meer kunt. Met deze meting leg je je ademhaling stil, waarna je in principe weer rustig door zou moeten kunnen ademen. Dit stilhouden van de ademhaling is alleen nodig tijdens de test en heeft niets te maken met hoe je normaal ademt of met het streven naar een bepaalde ademfrequentie!
De ademfrequentie, het aantal keren dat je per minuut ademt, heeft niets te maken met de gezondheid van je ademhaling. Hierover doen vele verhalen de ronde, met name dat een lagere frequentie beter zou zijn. Het tegendeel is soms waar. Als je jezelf dwingt minder vaak te ademen zal je ademhalingscentrum je dieper laten ademen om toch dezelfde koolzuurwaarde in het bloed te behouden. Wij sleutelen daarom niet op die manier aan de ademhaling. Alleen door het lichaam de gelegenheid te geven om het ademhalingscentrum beter af te stellen, krijg je een gezonder ademvolume.

Heb je slaapapneu?

In dat geval is deze test misschien niet op jou van toepassing. Je hebt waarschijnlijk een hoge score (bijvoorbeeld 30-40 seconden). Dit kan komen omdat je lichaam tijdens apneu's gewend is geraakt om ademimpulsen (middenrif contracties) te negeren, c.q. niet meer te voelen. Neemt niet weg dat je hoogstwaarschijnlijk een te groot ademvolume hebt en er goed aan doet om de training te volgen. Als je ademhaling rustiger is kun je wel weer een betrouwbare ademtest doen. Lees hier meer over slaapapneu.